منطقه‌ای در پنج کیلومتری حرم مطهر رضوی، دو کیلومتری نیروگاه برق، با هر قدمی که برمی‌داری، نبض شهر را زیر پاهایت حس می‌کنی، شاید ندانی، اما اینجا لوله اصلی گاز شهر زیر پاهای تو است، بالای سرت در آسمان هواپیماها را بزرگ‌تر از آنچه در آسمان بقیه نقاط شهر دیده‌ای، می‌بینی، شاید ندانی، اما ضلع جنوبی فرودگاه تا این منطقه فقط سه کیلومتر فاصله دارد.
دست از سر به‌هوا بودن که بکشی و سر به‌راه شوی در اطرافت زنان و مردان و کودکانی را می‌بینی که اکثرا با لباس‌های بلوچی و افغانستانی در رفت و آمدند، بعضی بی‌تفاوت از تو عبور می‌کنند و بعضی با نگاه پرسش‌گرشان بدرقه‌ات می‌کنند، اینجا شهرک شهید رجایی( قلعه ساختمان) است.
جمعیت افراد فاقد هویت بیش از ۱۰ هزار نفر است
شاید ندانی اما سال‌ها است که این شهرک شلوغ و پرتردد، میزبان مهمانان ناخوانده‌ای است که حالا دیگر خود را ایرانی می‌دانند، طبق اطلاع منابع آگاه محلی، بیش از ۲ هزار خانوار (حداقل ۵ نفری) از جمعیت ۲۸۰ هزار نفری شهرک (که فارس، بلوچ و افغانستانی هستند)، چَلّوها یا همان مهاجرانی هستند که حدود ۳۰ یا ۴۰ سال پیش به‌صورت غیرقانونی از پاکستان و افغانستان وارد ایران شدند، این افراد که در سال‌های اول ورودشان به‌کشور دست‌فروشی و نوازندگی می‌کردند به‌تدریج به‌خرید و فروش مواد مخدر و سلاح روی آوردند و حالا تبدیل به‌معضلی برای ساکنان ایرانی و اصیل این منطقه شدند.
شرارت افراد فاقد هویت شهرک شهید رجائی را بدنام کرده است
با اهالی محل که هم‌کلام می‌شوم توضیح می‌دهند: نداشتن شناسنامه از معضلات اصلی تعداد زیادی از ساکنان این محله است، این افراد ملیت‌شان مشخص نیست و هیچ‌گونه مدارک هویتی ندارند، به خاطر شرارت‌های‌شان منشای بسیاری از مشکلات و آسیب‌های این محل و در واقع مسبب اصلی بدنامی این منطقه هستند و همین سبب شده که مردم نسبت به‌حضورشان معترض باشند.
بعد از گپ و گفتی با ساکنان، به‌مسجد می‌رویم تا بعد از اقامه نماز با امام جماعت هم گفت‌وگویی داشته باشم.
معضل افراد فاقد هویت باید ریشه‌ای حل شود
امام جماعت مسجد جامع شهرک، برایم می‌گوید: حدود ۳۰ سال است که بیش از ۲ هزار خانوار فاقد هویت در شهرک شهید رجائی ساکن شدند و برخی از آن‌ها مبادرت به‌تهیه و توزیع مواد مخدر، اشاعه استعمال مواد مخدر، سرقت، درگیری‌های مستانه و مسلحانه، تشکیل محافل قمار و اشاعه فحشاء و فساد می‌کنند.
محمد محبت شریفی اگرچه معتقد است که اقدامات خوبی در برخورد با این افراد بزهکار فاقد هویت از سوی دستگاه قضائی، نیروی انتظامی و سپاه پاسداران در سال جاری انجام شده، اما تاثیرگذاری این اقدامات را موقت می‌داند و درخواست حل این معضلات را به‌شکل ریشه‌ای دارد.
اینجا افتخار بعضی جوانان داشتن سلاح است
امام جماعت مسجد جامع شهرک شهید رجایی توضیح می‌دهد که اگر در مناطق دیگر شهر جوان‌ها بر سر مدل خودرو و امکانات رفاهی با هم رقابت می‌کنند، در شهرک رجائی به‌خاطر رواج خرید و فروش سلاح و تعدد درگیری‌های مسلحانه، داشتن اسلحه برای بعضی جوانان یک افتخار است.
اهالی شهرک رجائی درخواست تشکیل کمیسیون ویژه برای تعیین تکلیف افراد فاقد هویت دارند
محبت شریفی با ارائه لیستی از شرارت‌های ثبت شده در منطقه، می‌گوید: در جلسات مختلفی که با اهالی داشتیم به‌این نتیجه رسیدیم که لازم است برای حل ریشه‌ای این معضل، کمیسیونی متشکل از نیروی انتظامی، سپاه، دستگاه قضائی، اداره کل اطلاعات، اداره اتباع بیگانه و معاونت اجتماعی سیاسی استانداری تشکیل شود تا با هم‌افزائی و همکاری بتوانند نسبت به‌حضور این افراد در چنین منطقه حساسی از شهر، تعیین تکلیف کنند.
نزاع‌های جمعی با انواع سلاح باعث سلب آرامش ساکنان محل شده است
قتل، خرید و فروش انواع سلاح، نزاع‌های جمعی و طایفه‌ای با کلاشینکف، وینچستر و سلاح شکاری، درگیری و نزاع با سلاح سرد مانند شمشیر، قمه و چاقو، خرید و فروش مواد مخدر، قمار و شرب خمر بخشی از کارنامه سیاه اشرار شهرک رجایی است که درصد قابل توجهی از این موارد مستقیم و غیرمستقیم به‌افراد فاقد هویت ارتباط دارد و سبب سلب آرامش ساکنان شهرک شده است.
روزی نیست که اینجا یک درگیری و نزاع خونین به‌راه نیفتد
با اهالی که صحبت می‌کنم، آن‌قدر مستاصل و ناامید حرف می‌زنند که دلم به‌درد می‌آید، می‌گویند، روزی نیست که اینجا یک درگیری و نزاع خونین به‌راه نیفتد و خیلی وقت‌ها از ترس تبعات بعدی، حتی جرات ندارند مسائل را به‌پلیس اطلاع دهند.
خانواده‌های زحمت‌کش و شریفی که بین یک عده مهمان ناخوانده بی‌هویت گرفتار شدند، بی‌هویت‌هایی که در صورت ارتکاب هر جرم و جنایتی قابل ردیابی نیستند و آرامش را از مردم سلب کردند.
ضعیف عمل کرده‌ایم
عضو کمیسیون فرهنگی و نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی اولین شخصی است که نظرش را در این مورد جویا می‌شوم.
حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر می‌گوید: در هر نقطه‌ای از دنیا که شخصی فاقد اسناد و مدارک هویتی زندگی کند زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات اجتماعی و امنیتی است، این مسئله متاسفانه در کشور ما هم وجود دارد و به‌دلایل مختلف تاکنون در تعیین تکلیف این افراد ضعیف عمل کردیم.
اگر افراد مجهول التابعه زودتر تعیین تکلیف نشوند آسیب آفرین می‌شوند
وی اضافه می‌کند: ما در مجلس شورای اسلامی برای تعیین تکلیف این افراد مسائلی در قالب استفساریه مطرح کردیم و تفسیر قانون اساسی را از حقوق‌دانان شورای نگهبان خواستیم تا بتوانیم راهکاری قانونی برای تعیین تکلیف افراد فاقد هویت پیدا کنیم، گام‌هایی هم برداشته شده که امیدواریم به‌نتیجه برسد.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی توضیح می‌دهد: افراد فاقد هویت چند دسته هستند، یک دسته آن‌ها غیرایرانی‌هایی هستند که ادعا می‌کنند ایرانی‌اند و اصطلاحا مجهول‌التابعه گفته می‌شوند و بخشی در حاشیه شهر مشهد زندگی می‌کنند و وضعیت‌شان در حال بررسی است.
پژمان‌فر می‌گوید: تلاش ما این است که همه کسانی که در کشور ما زندگی می‌کنند به‌لحاظ مدارک هویتی تعیین تکلیف شوند و اگر این اتفاق زودتر نیفتد آسیب‌آفرین است.
حتی یک مورد خرید و فروش سلاح و نزاع مسلحانه هم جای نگرانی دارد
سرپرست فرمانداری مشهد که سه ماه قبل در اظهار نظری گفته بود خرید و فروش سلاح در شهرک رجایی وجود دارد، اما جای نگرانی نیست، این بار انگار کمی نگران است و می‌گوید، حتی یک مورد خرید و فروش سلاح و نزاع مسلحانه هم جای نگرانی دارد، اما موضوع به‌درجه بحرانی نرسیده است.
منتظر تصویب یک قانون در مجلس شورای اسلامی هستیم
درباره تعیین تکلیف افراد فاقد هویت که عامل اصلی خرید و فروش سلاح هستند از سرپرست فرمانداری مشهد می‌پرسم، پاسخ می‌دهد: برای تعیین تکلیف افراد فاقد هویت منتظر تصویب یک قانون در مجلس شورای اسلامی هستیم، بخشی از این افراد از سال‌های قبل از انقلاب به‌تدریج به‌صورت غیرقانونی از کشورهای پاکستان و افغانستان وارد ایران و در این منطقه ساکن شدند، اما متاسفانه به‌خاطر بی‌توجهی نسبت به‌موضوع از طرف مسؤولان، هنوز تعیین تکلیف نشدند و جمعیت‌شان روز به‌روز بیشتر شده است.
تابعیت باید به خاک تعلق بگیرد
حیدر خوش‌نیت توضیح می‌دهد: در اکثر نقاط دنیا تابعیت را به خاک نسبت می‌دهند، یعنی وقتی یک نفر در آن کشور متولد شود می‌تواند تابعیت آن کشور را داشته باشد، اما در ایران تابعیت به‌خون است، به‌این معنا که اگر شخصی از پدر و مادر غیرایرانی در کشور ما متولد شود تابعیت به‌او داده نمی‌شود، بنابراین ما منتظر هستیم نمایندگان چنین قانونی را به‌تصویب برسانند تا با اعطای تابعیت به‌افراد مجهول‌التابعه، قابل کنترل و ردیابی شوند.
وی معتقد است، حضور مهاجران غیرقانونی دارای هویت هم آسیبی کمتر از افراد فاقد هویت ندارد و توضیح می‌دهد که در حال حاضر فرمانداری مشهد باتوجه به‌مصوبات شورای تامین مشهد از طریق اداره کل اتباع خارجی استانداری با همکاری نیروهای امنیتی انتظامی به‌طور مستمر نسبت به‌جمع‌آوری مهاجران غیرقانونی اقدام می‌کند، از عموم شهروندان عزیز هم درخواست می‌کنم، چنانچه مواردی ازحضور اتباع غیرقانونی دارند سریعا به‌نیروی انتظامی اطلاع دهند.
پیشنهاد می‌کنم برای افراد مجهول‌التابعه شناسنامه نوع ۲ صادر شود
سرپرست فرمانداری مشهد تاکید می‌کند: این افراد باید شناسایی شوند و حتی حضور یک نفر بدون هویت و تابعیت می‌تواند مسئله آفرین شود، می‌توان این‌ها را شناسایی کرد و برایشان شناسنامه نوع ۲ صادر کرد، البته این یک پیشنهاد است.
تعیین تکلیف فاقد هویت‌ها از عهده فرمانداری خارج و نیاز به‌اراده‌ای در سطح ملی است
خوش نیت اگرچه اظهار دغدغه و نگرانی از این وضع دارد، اما همچنان معتقد است که ساماندهی این موضوع از عهده فرمانداری خارج است، او می‌گوید: افراد فاقد هویت اگر ساماندهی نشوند تبدیل به‌یک تهدید جدی می‌شوند، این دغدغه همه مسؤولان شهر و استان است که بارها منعکس کردیم و باید در سطح ملی به‌آن پرداخته شود.
افغانستان هم فاقد هویت‌ها را نمی‌پذیرد
سرپرست فرمانداری مشهد می‌گوید: این افراد فاقد هویت و تابعیت طبعا باید اخراج شوند، اما مشکل اینجا است که ما چندین بار بعضی از این‌ها را به‌مرز بردیم و در آنجا به‌مقامات مرزی افغانستان گفتند ما ایرانی هستیم و آن‌ها هم از پذیرش‌شان خودداری کردند! بنابراین منطقی‌ترین کاری که می‌شود در مورد این افراد انجام داد این است که با یک قانون یا مصوبه کشوری، به‌این افراد برگه هویتی بدهیم و از تک‌تک‌شان اسکن قرنیه و اثر انگشت بگیریم، بر همین اساس برایشان کد شناسایی صادر کنیم تا قابل کنترل و ردیابی باشند، اما همان‌طور که گفتم ما در سطح شهرستان چنین اختیاراتی نداریم و نیاز به‌یک مصوبه کشوری است.
شورای تامین استان مسؤول رسیدگی به تهدیدات امنیتی است
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: تهدیداتی مانند خرید و فروش سلاح، مواد مخدر و درگیری‌های مسلحانه و دسته جمعی موضوعی است که باید در شورای تامین استان تصمیم‌گیری شود.
جواد کریمی قدوسی توضیح می‌دهد: مسائل و اصول امنیتی استان در وهله اول به‌شورای تامین استان برمی‌گردد و از هر ناحیه‌ای هرگونه سلاحی توزیع و سبب ناامنی مردم شود، دستگاه‌های امنیتی باید روی موضوع حساس باشند، با قاطعیت و جدیت پیگیری کنند به‌خصوص در مورد چنین افرادی که فاقد هویت و تابعیت هستند، این ضرورت دوچندان است.
صدور شناسنامه درجه ۲ برای افراد مجهول‌التابعه نیاز به لایحه دولت دارد
عضو کمیسیون امنیت ملی می‌گوید: صدور شناسنامه (به‌هر شکلی که تعریف شود) نیاز به‌ارائه لایحه از طرف دولت دارد و چیزی است که در قانون تعریف نشده، بنابراین دولت باید به‌صورت لایحه مطرح و به‌مجلس ارائه کند، چراکه دادن سندی مانند شناسنامه درجه ۲ اگر حتی ۱۰ هزار تومان هزینه داشته باشد، براساس اصل ۷۵ قانون اساسی نمایندگان نمی‌توانند طرح ارائه کنند و روال همان است که دولت لایحه را به‌مجلس ارائه کند تا بررسی و تصویب شود، اما اینکه دولت چنین لایحه‌ای را به‌مجلس ارائه کند در وهله اول باید از شورای تامین مشهد به‌شورای تامین استان مسئله مطرح شود و شورای تامین استان هم به‌دولت پیشنهاد بدهد.
ساماندهی فاقد هویت‌ها وظیفه شورای تامین استان است
کریمی قدوسی توضیح می‌دهد: ساماندهی افراد فاقد هویت در چارچوب صدور کارت اقامت یا برگه هویت، موضوعی است که در خراسان رضوی ممکن و شورای تامین استان و اداره کل اتباع بیگانه استانداری در این مورد آیین‌نامه و اختیارات کامل دارند، اما تا حالا کم کاری کرده‌اند.
افراد فاقد هویت معضلی ملی است
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس اینطور ادامه می‌دهد: این معضل فقط در مشهد نیست و در بازدیدی که از چند روز قبل از مناطق مرزی شمال غرب هم داشتیم، متوجه شدیم یکسری افراد فاقد هویت و مجهول‌التابعه در آنجا هم سکونت دارند، این موضوع متاسفانه خلاءها و رخنه‌هایی است که از لحاظ اجتماعی وجود دارد و نظام جمهوری اسلامی باید نسبت به‌این افراد تعیین تکلیف کند یعنی حتی یک نفر نباید وجود داشته باشد که بدون اسناد و مدارک هویتی در این کشور زندگی کند.
ساماندهی افراد فاقد هویت کار سختی نیست
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه ساماندهی افراد فاقد هویت کار سختی نیست، اینطور توضیح می‌دهد: متاسفانه نظام اجرایی در این زمینه حرکت کندی دارد، در حالی که همه این مسائل در قانون راه حل دارد و هر جا نیاز به‌قانون‌گذاری باشد و دولت لایحه به مجلس بیاورد، ما آماده قانون‌گذاری هستیم، ساماندهی افراد فاقد هویت مسؤولیت اصلی دولت است، چراکه ریاست شورای عالی امنیت ملی با دولت و رئیس شورای‌عالی امنیت کشور با وزیر کشور است.
کریمی قدوسی می‌گوید: شورای تامین خراسان رضوی زیرمجموعه شورای‌عالی امنیت ملی و ریاستش با استاندار و قوی‌ترین ساختار اداری استان است که نیروهای مسلح، دولت و قوه قضائیه همه در آنجا حضور دارند، آیین‌نامه‌هایشان مورد تایید شورای عالی امنیت ملی است و در سطح استان اختیارات بسیار خوبی برای حل و فصل این‌گونه موضوعات دارد.
استانداری در بحث ساماندهی افراد فاقد هویت کم‌کاری کرده است
کریمی قدوسی توضیح می‌دهد که اگر استاندار به‌عنوان رئیس شورای تامین استان، موضوعی را دارای اولویت تشخیص دهد باید دستور جلسه‌اش را تنظیم و تصمیم‌گیری شود، به‌نظر من تا حالا در بحث افراد فاقد هویت کم‌کاری شده و باید یک بازه زمانی حداکثر یک ساله برای تعیین تکلیف این افراد و حل معضلات امنیتی منبعث از وجود چلوها در حاشیه شهر تعیین و کار عملیاتی شود.
اخراج افراد فاقد هویت واقع‌بینانه نیست
کریمی قدوسی درباره اخراج فاقد هویت از کشور می‌گوید: اخراج راه حلی درست و منطقی نیست، چراکه کشورهای همسایه هم این‌ها را به‌عنوان شهروند خود قبول ندارند و فقط سبب اتلاف وقت و هزینه می‌شود، راه حل واقع بینانه در قبال این افراد که همه‌شان هم الزاما مجرم و بزهکار نیستند، همان صدور برگه‌های هویتی محکم و متقن و تحت کنترل داشتن آن‌ها بوده و انتظار ما این است که شورای تامین استان نسبت به‌این موضوع دغدغه‌مندی بیشتری داشته باشد و به‌وظایفش در چارچوب اختیارات عمل کند و آنجایی که از عهده‌اش خارج است مطالب را به‌شورای‌عالی امنیت کشور و شورای عالی امنیت ملی منعکس تا تعیین تکلیف شود.
ساماندهی افراد فاقد هویت و مهاجران غیرقانونی در دستور کار شورای تامین استان است
اما توضیحات سرپرست استانداری خراسان رضوی به‌عنوان رئیس شورای تامین استان هم شنیدنی است، قربان میرزائی در این باره می‌گوید: مشکل ما در بحث اتباع غیرایرانی دو حالت دارد، هم افرادی که تابعیت مشخص دارند، اما به‌صورت غیرقانونی در اینجا زندگی می‌کنند و هم کسانی هستند که تابعیت و هویت مشخص ندارند.
سرپرست استانداری خراسان رضوی توضیح می‌دهد که نظر ما بر طرد این هر دو دسته است و نمی‌خواهیم در کشور ما رسوخ و ریشه‌دار شوند، چراکه حضورشان زمینه‌ساز خیلی از آسیب‌های اجتماعی و بزهکاری‌ها به‌خصوص در حاشیه شهر مشهد است.
میرزایی تاکید می‌کند: حضور افراد بی‌هویت یا با هویت‌هایی که به‌صورت غیرقانونی در حاشیه شهر مشهد زندگی می‌کنند از دغدغه‌ها و اولویت‌های اصلی ما در استانداری و شورای تامین استان است، در حال حاضر اقداماتی هم در حال انجام بوده و شهروندان محترم در آینده نزدیک شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه خواهند بود.
احساس سوختن به تماشا نمی‌شود
در پایان یکی از تجمع‌های اعتراضی اهالی برای تعیین تکلیف افراد فاقد هویت در شهرک شهید رجائی، وقتی می‌خواهم از مسجد خارج شوم، یکی از زنان منطقه می‌گوید: احساس سوختن به‌تماشا نمی‌شود، آتش بگیر تا که بدانی چه می‌کشم، از وعده‌های توخالی خسته شدیم، مسؤولان شهری و استانی در محله‌های مرفه‌نشین و امن شهر حال مادری که نگران رفت و آمد دختر و پسر جوانش است را درک نمی‌کنند، اگر راست می‌گویند یک هفته به‌صورت ناشناس بیایند در کنار ما زندگی کنند تا بفهمند ما چه رنجی می‌کشیم، ما در شهر خود غریبه‌ایم، زن این را می‌گوید و می‌رود، من زیر گام‌هایم نبض تند شهر را احساس می‌کنم.
منبع : فارس
انتهای پیام
نظر شما